Parafrazując słowa pewnego znanego bohatera filmowego: kwerenda jest jak pudełko czekoladek, nigdy nie wiadomo, na co można trafić, wertując archiwalia. Czasem odkryje się rarytas, a innym razem trudno äzjadliweö dokumenty, niewiele wnoszące do prowadzonych badań. Analizowanie dziejów rodziny Stadnickich z Nawojowej obfitowało w rozmaite momenty badawcze. Brak istnienia obszernej i podsumowującej monografii otwierał niekiedy duże obszary dla owocnej eksploracji. W książce zostały ukazane losy Stadnickich od początków ich rodu. Autorka sięga więc głęboko w wieki średnie, analizuje zagmatwaną historię herbu, szuka protoplastów i pierwszych siedzib, by dojść w swych rozważaniach do czasów niemal współczesnych. Helena z Sapiehów Stadnicka miała w zwyczaju mawiać, że komunizm w Polsce został specjalnie äzesłanyö na arystokrację, aby przez biedę i cierpienie ukarać i zahartować jej przedstawicieli. Czy rzeczywiście arystokracja i ziemiaństwo, owa elita społeczna, wymagały specjalnego testu, doświadczeń, czy też losy Polski powojennej były wpisane w nieubłagany mechanizm historii, zakładający kolejne zmiany w dziejach politycznoľspołecznych? Przedstawienie losów Stadnickich jest więc także próbą ukazania cech arystokracji, jej postaw, reakcji i dążeń do wpływania na proces historycznego rozwoju kraju.

Książka ta powstała z potrzeby ukazania kostiumologii jako pełnoprawnej nauki pomocniczej samej historii oraz jej różnorodnych dziedzin, na czele z historią sztuki, czy też archeologią. Omówiono w niej stan badań polskiej kostiumologii oraz rodzime źródła (materialne, ikonograficzne i pisane), pozwalające poznać noszone w Polsce ubiory. Na wybranych przykładach starano się pokazać metodologię badań kostiumologicznych. Zakres chronologiczny książki obejmuje czasy od początku polskiej państwowości po współczesność. Egzemplifikację kolejnych zagadnień stanowią różnorodne zabytki materialne i wizerunki ubiorów z przekazów ikonograficznych. Obfita, choć tylko wybrana bibliografia ma służyć badaczom i miłośnikom dawnych ubiorów do lepszego poznania wielorakich aspektów ich historii.

Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłowa jest w polskiej historii postacią wyjątkową. Była jedną z pierwszych, a z pewnością najbardziej znaną polską dramatopisarką i poetką późnego baroku. Urodzona w wielkim rodzie magnackim, który swoją potęgę wzniósł na ziemiom ukrainnych, związana małżeństwem, a prawdopodobnie i wielką miłością z przedstawicielem jednego z największych litewskich rodów magnackich, stała się symbolem nowoczesności w Rzeczypospolitej pogrążonej w cieniach nocy saskiej. Swoje życie związała z Michałem Kazimierzem „Rybeńko” Radziwiłłem, z którym wzięła ślub w 1725 roku. Była matką jego dzieci, w tym Karola Radziwiłła „Panie Kochanku”. Mąż był hetmanem wielkim litewskim i wojewodą wileńskim, ale to syn został najzamożniejszym z polsko-litewskich magnatów, kolekcjonującym wręcz kolejne urzędy i godności, wśród których wojewoda wileński był tylko jednym z wielu. Życie i działalność Franciszki Urszuli Radziwiłłowej miały duży wpływu na ówczesną rzeczywistość państwa polsko-litewskiego. Księżna zmarła 23 maja 1753 roku w Pucewiczach koło Nowogródka. Była gruntownie oczytana i jednocześnie posiadała wrodzoną wrażliwość na sztukę, nie tylko doprowadziła do powstania prywatnego teatru w Nieświeżu, dla którego pozyskiwała artystów i przekłady dzieł, ale także sama tworzyła. Jej twórczość jest dziś doceniane przez historyków literatury. To oni właśnie podkreślają, że była niezwykłą kobietą, dramatopisarką żyjącą i tworzącą na pograniczu baroku i oświecenia, która dzięki swojej twórczości tchnęła odświerzający powiew w kulturę Rzeczypospolitej. Pozostaje postacią wciąż budzącą zainteresowani